Alimenty na rodzica od dzieci
Bardzo często zgłaszają się do mojej Kancelarii klienci, od których rodzic, domaga się alimentów – gdyż jak twierdzi – sam nie jest w stanie zaspokajać swoich podstawowych potrzeb.
Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (tj: Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm):
Art. 128 – obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Art. 133. § 1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
2. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Z kolei w myśl art. 1441 kodeksu rodzinnego: Zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.
Co można poradzić w takiej sytuacji?
Przede wszystkim należy argumentować, że rodzic nie znajduje się w niedostatku, np. poprzez wskazanie majątku rodzica. Warto również dowodzić przed sądem przyczyn dla których rodzic znajduje się w niedostatku – być może przyczyną był alkoholizm, hulaszczy tryb życia itp. Niedostatek – w rozumieniu art. 133 § 2 kro – polega bowiem na istnieniu takiej sytuacji, w której człowiek nie ma w ogóle lub nie ma dostatecznych własnych środków utrzymania, które mogłyby zaspokoić jego usprawiedliwione, podstawowe potrzeby. Stan niedostatku, nie może być jednak zawiniony, musi być wynikiem czynników obiektywnych niezależnych od woli danej osoby np. choroby, wypadku przy pracy czy innych zdarzeń losowych uniemożliwiających samodzielną egzystencję i podjęcie pracy zarobkowej. Nie bez znaczenia będzie również ewentualny stan zdrowia i jego przyczyny.
Zakładając, że rodzic znajduje się w niedostatku, wskazać również należy, iż na oddalenie powództwa z powodu niezgodności żądania z zasadami współżycia społecznego pozwala zapis cytowanego powyżej art. 1441 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Przepis ten chroni więc również uzasadniony interes zobowiązanego i środki jego utrzymania przed żądaniem niezasługującym na ochronę. Sąd Najwyższy opowiedział się bowiem za dopuszczalnością oddalenia powództwa o alimenty ze względu na niezgodność żądania z zasadami współżycia społecznego, formułując pogląd, że w razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub części ze względu na zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.).